Nhồi máu cơ tim là bệnh lý tim mạch vô cùng nguy hiểm. Bệnh nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ dẫn tới tử vong. Khi bị nhồi máu cơ tim, kể cả được điều trị đúng cách thì bệnh vẫn ảnh hưởng tới một số chức năng tinh thần của người bệnh. Vì vậy, phục hồi chức năng cho người bệnh sẽ giúp giảm tỉ lệ tử vong.
Phương pháp và kỹ thuật phục hồi chức năng sẽ được chia theo 3 giai đoạn:
Giai đoạn 1
Luyện tập tại phòng chăm sócvà phục hồi chức năng cho bệnh nhân động mạch vành:
- Ở giai đoạn 1 là tiêu chuẩn tập luyện an toàn, phục hồi chức năng theo dõi bằng điện tâm đồ.
- Huyết áp lúc gắng sứcso với lúc nghỉ không > 20mmHg
- Tần số tim lúc gắng sức so với lúc nghỉkhông > 20 nhịp
Luyện tập phục hồi chức năng giai đoạn 1 được chia nhỏ và tăng dần cường độ dưới sự theo dõi của kỹ thuật viên.
+ Khởi đầu : Trong vòng 12 – 48 tiếng từ lúc bị nhồi máu cơ tim, người bệnh cần nghỉ ngơi trên giường tuyệt đối.
+ Pha khởi đầu: 2 – 3 ngày sau, khi tình trạng đã ổn định, không biến chứng, người bệnh thực hiện bài tập thở, bài tập thư giãn, tập các nhóm cơ nhỏ…
+ Giai đoạn liên tục: 4-6 ngày sau nhồi máu, người bệnh có thể tập các bài tập vận động theo nhóm cơ lớn, ngồi,đứng dậy, đi lại. Sau khoảng 2 tuần có thể tập leo cầu thang dưới sự hỗ trợ của kỹ thuật viên.
=> Lưu ý: Mức độ bài tập được thiết kế theo tiêu chuẩn Metabolic Equivalent of Task(viết tắt là Met). Đây là đơn vị sử dụng để đánh giá lượng Oxy cơ thể tiêu thụ trong khi hoạt động thể lực.
+ Khi cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi, ngồi yên lặng hoặc ngồi đọc sách sẽ tiêu tốn năng lượng (Oxy) = 1 Met
+ Hoạt động thể lực mức độ vừacần 3-6 METs
+ Hoạt động thể lực mạnh cần > 6 METs.
- Thực hiện các bài tập vận động:
+ Xoay tròn khớp cổ chân; cổ chân và ngón chân gấp – duỗi
+ Tập vận động phần cổ
+ Tập gồng cơ tứ đầu
+ Tập vận động cho khớp vai
+ Thực hiện các động tác trượt gót, duỗi gối và gấp hông.
- Thực hiện bài tập tính theo METs:
+ Hoạt động ở mức độ <2METs: nghỉ ngơi tại giường, nếu ngồi dậy được hãy tự ăn và vệ sinh cá nhân.
+ Hoạt động 2METs: Xoay tròn khớp cổ chân;Cổ chân và ngón chân gấp – duỗi; Tập vận động phần cổ; Tập gồng cơ tứ đầu(mỗi động tác 5 lần, 2 lần/ngày), ngồi ghế.
+ Hoạt động 3 METs: tập như 2 Mets, và thêm tập vận động khớp vai. ngồi ghế tùy thích, đi bộ trong phòng.
Hoạt động 4 METs: tập như 3 METs và tập thêm động tác trượt gót. Ngồi trong phòng, đi bộ ra ngoài phòng > 100 mét.
Hoạt động 5 METs: tập toàn bộ bài tập (mỗi động tác 5 lần, 2 lần/ngày), đi bộ ra ngoài phòng từ 250-300 mét.
Hoạt động > 5 METs: tập bài tập như 5 METs, đi bộ lên một tầng lầu với người cùng nhóm.
=> Người bệnh nên chú ý dừng bài tập khi: Đau thắt ngực mạch vành; cảm thấy khó thở; Nhịp tim tăng > 20 nhịp/phút hoặc giảm < 10 nhịp/phút so với nhịp tim lúc nghỉ ngơi.
Giai đoạn 2
Phục hồi theo nhóm tại trung tâm phục hồi chức năng tim mạch.
Giai đoạn này thường bắt đầu sau khoảng 2-3 sau nhồi máu. Người bệnh tập theo nhóm, ít nhất 3 lần/tuần. Bài tập thường kéo dài từ 1-4 tháng.
- Khởi đầu: người bện tập đi bộ trên mặt phẳng. Duy trì bài tập ở mức độ khoảng 4 METs. Giữ nhịp tim không vượt quá 20 nhịp so với lúc nghỉ ngơi.
- Tập theo nhóm:
+ Tập khởi động 10-15 phút: bài tập kéo giãn, vận động chung
+ Luyện tập sức bền
+ Tập ngắt quãng: có thể đi bộ hoặc đạp xe, cứ 15 – 30 phút nghỉ xen kẽ 1 lần, mỗi lần nghỉ khoảng 3 phút.
+ Các bài tập kháng trở bổ sung cho bài tập đạp xe.
Giai đoạn 3
Chăm sóc lâu dài, người bệnh tự tập hoặc dựa vào trợ giúp của cộng đồng.
- Thường tập bắt đầu sau bị bệnh khoảng 2 - 4 tháng và không giới hạn thời gian.
- Giai đoạn này không cần nhân viên y tế theo dõi. Người bệnh có thể đi bộ, đạp xe, chơi các môn thể thao…(tránh môn thể thao đối kháng).
- Lưu ý đo huyết áp, nhịp tim trước và sau khi tập.
Thực hiện bài tập :
+ Dành 15 phút khởi động kéo giãn và làm nguội
+Tập theo chu trình: đi bộ, chạy bộ, đạp xe…chỉ nên gắng sức tối đa với cường độ tập từ 50-70%.
+ Liên tục theo dõi điện tâm đồ
=> Lưu ý dừng tập khi: Đau ngực mạch vành;Khó thở; Nhịp tim tăng lên hay giảm đi >10.
Để phòng ngừa bệnh tim mạch các bạn nên có chế độ ăn uống lành mạnh, giữ cho tinh thần vui vẻ, thường xuyên luyện tập thể thao, và áp dụng liệu pháp massage.
Massage giúp máu lưu thông tốt hơn, tăng cường quá trình trao đổi chất trong cơ thể, thư giãn tinh thần. Ghế massage cao cấp với nhiều chức năng hiện đại như hệ thống con lăn 4D, nhiệt hồng ngoại, túi khí toàn thân, rung chấn tuần hoàn... là thiết bị lý tưởng để chăm sóc sức khỏe tại nhà.
