Đối với người bệnh cao huyết áp, ngoài thuốc điều trị và điều chỉnh lối sống thì chế độ ăn cũng có vai trò rất quan trọng giúp giảm huyết áp. Trong nội dung bài viết dưới đây sẽ đề cập tới chế độ ăn DASH được nhiều chuyên gia khuyến cáo người cao huyết áp nên sử dụng.
Tìm hiểu về chế độ ăn DASH
DASH viết tắt của Dietary Approaches to Stop Hypertension. Đây là phương pháp tiếp cận chế độ ăn uống giúp ngăn chặn tình trạng tăng huyết áp.
Nguyên tắc của chế độ ăn DASH là khuyến khích giảm natri và ăn nhiều loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng giúp hạ huyết ápnhư: kali, canxi và magiê.
Nếu người bệnh tuân thủ chế độ ăn DASH, sau 2 tuần có thể giảm huyết áp tới vài mmHg.
Kiên trì thực hiện ăn theo chế độ DASH, huyết áp tâm thu có thể giảm từ 8 đến 14 mmHg, giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc các biến chứng do tăng huyết áp gây ra.
DASH là chế độ ăn ăn uống lành mạnh, rất tốt cho sức khỏe. Chế độ ăn này còn được khuyến cáo để ngăn ngừa một số bệnh lý như: bệnh loãng xương, ung thư, bệnh tim, đột quỵ và tiểu đường.
Hướng dẫn thực hiện chế độ ăn DASH
Chế độ ăn DASH có đặc điểm là rất nhiều ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau và các sản phẩm từ sữa ít béo. Ngoài ra, còn có một số cá, thịt gia cầm và các loại đậu.
Trong chế độ ăn DASH có thể ăn thịt đỏ, đồ ngọt và chất béo với số lượng hạn chế.
Cùng tham khảo một số khẩu phần ăn từ mỗi nhóm thực phẩm cho chế độ ăn DASH 2.000 calo mỗi ngày:
Ngũ cốc: 6 - 8 phần mỗi ngày
Bao gồm các loại ngũ cốc như: bánh mì, ngũ cốc, gạo và mì ống.
- Ví dụ 1 khẩu phần ngũ cốc bao gồm:
1 lát bánh mì nguyên hạt;
1 ounce ngũ cốc khô hoặc 1/2 chén gồm ngũ cốc nấu chín;
Gạo hoặc mì ống.
Nên tập trung vào ngũ cốc nguyên hạt vì chúng có nhiều chất xơ và chất dinh dưỡng hơn so với ngũ cốc tinh chế. Chẳng hạn, dùng gạo lứt thay vì gạo trắng, bánh mì ngũ cốc thay vì bánh mì trắng. ..
Đồ ngọt:
Trong chế độ ăn DASH sẽ không cần phải loại bỏ hoàn toàn đồ ngọt.
- Ví dụ một khẩu phần bao gồm: 1 muỗng canh đường, thạch hoặc mứt, 1/2 cốc kem, hoặc 1 cốc nước chanh.
Trái cây: 4 - 5 phần mỗi ngày
Trái cây cũng là món ăn lành mạnh chứa nhiều chất xơ, kali và magie và thường ít chất béo(ngoại trừ quả dừa).
- Ví dụ một khẩu phần bao gồm:
1/2 cốc trái cây tươi, đông lạnh hoặc đóng hộp
Hãy ăn một phần trái cây trong bữa ăn chính và bữa ăn nhẹ, sau đó kết thúc một ngày với trái cây tươi kèm sữa chua ít béo.
=> Lưu ý:
- Trái cây và nước ép cam quýt, bưởi,… có thể tương tác với một số loại thuốc, vì thế trước khi sử dụng hãy hỏi ý kiến bác sĩ.
- Nếu bạn chọn trái cây hoặc nước trái cây đóng hộp, hãy lựa chọn loại không có đường.
Rau: 4 - 5 phần mỗi ngày
Các loại rau nhiều chất xơ và khoáng chất như: cà chua, cà rốt, bông cải xanh, khoai lang, rau xanh…
- Ví dụ về một khẩu phần bao gồm:
1 bát lá rau xanh;
1/2 bát rau sống hoặc nấu chín.
Có thể ăn rau tươi và rau đông lạnh bởi cả 2 loại rau này đều tốt. Nếu chọn rau đông lạnh hãy chọn loại được dán nhãn natri thấp hoặc không thêm muối.
Chế độ ăn DASH: Rượu và cafein
Khi uống quá nhiều rượu sẽ có nguy cơ làm tăng huyết áp. Vì thế mỗi ngày, đàn ông không nên uống quá hai ly và phụ nữ chỉ 1 ly hoặc ít hơn.
Caffein có thể khiến tăng huyết áp tạm thời vì thế chế độ ăn DASH không giải quyết vấn đề tiêu thụ caffeine.
Sữa: 2 - 3 phần mỗi ngày
Sữa, sữa chua, phô mai và các sản phẩm từ sữa khác cung cấp nguồn canxi, vitamin D và protein rất tốt. Tuy nhiên, khi sử dụng cần lựa chọn loại sữa ít béo hoặc sữa không béo.
- Ví dụ một khẩu phần sẽ có 1 cốc sữa chua ít béo hoặc 1,5 ounce phô mai.
Thịt nạc, thịt gia cầm và cá
- Ví dụ: một khẩu phần bao gồm 1 quả trứng hoặc 1 ounce thịt (có thể là thịt gia cầm hoặc cá nấu chín).
=> Lưu ý
Khi ăn thịt hãy cắt bỏ da và mỡ từ thịt gia cầm, sau đó nướng thay vì chiên trong dầu.
Các loại cá như: cá hồi, cá trích và cá ngừ chứa nhiều axit béo omega-3, rất tốt cho sức khỏe tim mạch.
Chất béo và dầu: 2 - 3 phần mỗi ngày
Chất béo có công dụng giúp cơ thể hấp thụ các vitamin thiết yếu, đồng thời giúp hệ thống miễn dịch của cơ thể. Tuy nhiên, nếu ăn quá nhiều chất béo sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, tiểu đường và béo phì.
Chế độ ăn DASH giúp cân bằng các chất béo lành mạnh.
- Ví dụ một khẩu phần bao gồm: 1 muỗng cà phê bơ thực vật, 1 muỗng canh mayonnaise.
Quả hạch, các loại hạt và cây họ đậu: 4 -5 phần mỗi tuần
Các loại quả như: Quả hạnh nhân, hạt hướng dương, đậu thận, đậu Hà Lan, đậu lăng… cung cấp magie, kali và protein rất tốt cho sức khỏe. Ngoài ra, nó còn chứa nhiều chất xơ và chất phytochemical… giúp cơ thể chống lại một số bệnh ung thư và bệnh tim mạch.
- Ví dụ một khẩu phần bao gồm: 1/3 bát hạch, 2 muỗng hạt hoặc bơ hạt.
=> Lưu ý
Các sản phẩm làm từ đậu nành như đậu phụ có chứa tất cả các axit amin mà cơ thể cần nên nó có thể là một lựa chọn tốt thay thế cho thịt.
Ngoài chế độ ăn uống khoa học, người huyết áp cao cũng nên thường xuyên tập luyện thể dục phù hợp với trình trạng bệnh lý, kết hơp với liệu pháp massage (hoặc sử dụng ghế massage tại nhà), giữ cho tâm trạng thoải mái, tránh bị kích động.