Vạn niên thanh là cây thân thảo, thuộc họ Ráy, với rất nhiều chi khác nhau: Vạn niên thanh hoa, vạn niên thanh leo, Vạn niên thanh Trung Quốc; minh ty. Loại cây này phổ biến ở Việt Nam, có các quốc gia Đông Nam Á khác và Trung Quốc.
Vạn niên thanh có khả năng chịu nóng tốt, ngoài mọc dại còn được trồng làm cảnh trong nhà do có khả năng làm sạch không khí, có ý nghĩa về mặt phong thủy. Ngoài ra các bộ phận của cây còn được sử dụng làm thuốc chữa bệnh.
Tác dụng của cây vạn niên thanh
Các nghiên cứu chuyên sâu cho thấy vạn niên thanh có thể hút khí độc fomaldehyde trong không khí, khử khí độc trong môi trường, vì vậy thường được trồng trong phòng khách, sảnh văn phòng.
Trong văn hóa phương Đông, việc tặng cây, hoa vào các dịp đặc biệt khá phổ biến. Tặng vạn niên thanh vào các dịp khai trương công ty, mở cửa hàng chính là lời chúc may mắn, phát tài. Tặng cây vào dịp mừng thọ gửi gắm ý nghĩa mong cho ông bà, cha mẹ trường thọ, sống lâu trăm tuổi. Cây vạn niên thanh được dùng trang trí đám cưới thể hiện ước nguyện vợ chồng yên ấm, hạnh phúc, sống với nhau đến răng long đầu bạc.
Về phương diện phong thủy, vạn niên thanh (có cả độc dược và dược tính) thích hợp với những người làm việc trong lĩnh vực tài chính, kinh doanh, chứng khoán. Cây thường được dùng để tạo sơn, hóa giải sát khí, chiêu nạp tài lộc, kích hoạt sao Tứ Lục văn khúc - vốn chủ về đường khoa cử, công danh.
Ngoài các ý nghĩa trên phương diện môi trường, văn hóa, phong thủy kể trên vạn niên thanh còn là loại cây thuốc với rất nhiều ứng dụng như: Trị tổn thương do va chạm, ngã dẫn đến đau nhức, bong gân; Kiểm soát sự lây lan của tế bào ung thư (chi dieffenbachia); Dùng làm thuốc lợi tiểu, thanh nhiệt cơ thể, cầm máu, hỗ trợ điều trị bạch hầu (chi Rohdea japoncia).
Một số bài thuốc từ cây vạn niên thanh
Trị mụn nhọt: Khi cơ thể bị mụn nhọt các bạn rửa sạch vùng bị mụn với nước muối loãng để sát khuẩn trước, sau đó giã nát cây vạn niên thanh và đắp lên.
Trị viêm tuyến mang tai: Sử dụng 20 - 30 gr rễ cây vạn niên thanh đem giã nhỏ, đắp vào mang tai, ngày thay thuốc 2 lần.
Trị bệnh bạch hầu, đau họng, viêm họng: Rửa sạch rễ cây, giã nát rồi chắt lấy nước. Uống ngày 2 lần vào trước bữa ăn khoảng nửa tiếng, liều lượng mỗi lần 10 - 15ml. Áp dụng đều đặn trong khoảng thời gian 3 - 5 ngày sẽ cho hiệu quả tốt.
Trị thưng độc: Dùng rễ cây, rửa sạch, giã nát rồi đắp lên chỗ bị bệnh.
Trị cảm nắng, đau bụng: Rửa sạch 10 - 30 gr rễ cây, đem sắc với 1 lít nước. Các bạn để lửa nhỏ cho đến khi nước cạn còn 1/2, đem chia làm 2 phần, uống sau bữa ăn nửa tiếng. Áp dụng trong 3 - 5 ngày cho đến khi các triệu chứng biến mất hoàn toàn.
Trị thoát giang: Rửa sạch cây vạn niên thanh rồi sắc lấy nước uống hàng ngày; Kết hợp với dùng bột Ngũ bội tử để bôi tại chỗ sẽ cho hiệu quả tối ưu.
Trị trĩ sưng đau: Dùng cả cây đem sắc với xương đùi chó rồi đem xông rửa hậu mỗi mỗi ngày 2 - 3 lần.
Trị lòi dom ở trẻ em: Rửa sạch 100 gr vạn niên thanh, cắt khúc ngắn rồi đem nấu sôi trong 3l nước. Nước này để nguội bớt đến khi còn ấm đem rửa hậu môn cho trẻ nhỏ. Áp dụng trong thời gian 3 - 5 ngày.
* Lưu ý: Đối với việc sử dụng vạn niên thanh trong trị trĩ sưng đau và trị lòi dom ở trẻ em chỉ áp dụng cho trường hợp bệnh trĩ nhẹ (độ 1, 2), trường hợp trĩ nặng (chảy máu nhiều, búi trĩ không tự co lên được sau khi đại tiện) thì không nên áp dụng. Ngoài ra việc sử dụng vạn niên thanh để trị mụn nhọt, viêm đau họng, thưng độc, thoát giang... cũng tùy thuộc vào cơ địa từng người. Nếu trong khoảng thời gian 3 - 5 ngày mà các triệu chứng không giảm bớt, hoặc có dấu hiệu bất thường, các bạn nên đến các cơ sở y tế gần nhất để khám, xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh và có phương pháp điều trị phù hợp hơn.
Vạn niên thanh trị tổn thương, đau nhức, bong gân
Một trong những ứng dụng đáng kể nhất của cây vạn niên thanh trong lĩnh vực y khoa là giúp trị tổn thương, đau nhức, bong gân rất hiệu quả.
Theo các thầy thuốc Đông y: Bong gân (hay Thương cân) là tình trạng người bệnh bị tổn thương ở gân, dây chằng, bao khớp; Nguyên nhân chủ yếu do ngã, va chạm với các vật dụng, khi luyện tập thể dục thể thao, tham gia các môn vận động mạnh như bóng đá, bóng dầu dục; Trong nhiều trường hợp bước hụt cũng có thể bị trẹo chân. Các vấn đề kể trên khiến cho khớp của chúng ta bị xê dịch một cách đột ngột, gây tổn thương tới gân mạch, khiến ứ trệ khí huyết.
Điểm nguy hiểm của bong gân là gây cảm giác đau buốt ngay khi xuất hiện, nhưng sau đó vùng khớp trẹo bị tê dại và cơ thể không nhận biết được cơn đau. Phải đến 1h sau cơn đau mới quay trở lại dữ dội hơn, gây phù nề, sưng đỏ hoặc xanh tím ở vùng bị tổn thương. Nếu không nhận biết được điều này, nhiều người sẽ chủ quan tiếp tục vận động hoặc không kịp thời sơ cứu khiến cho tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.
Trên thực tế nhiều người sử dụng rượu, cao, dầu nóng để xoa vào nơi bị tổn thương. Theo các bác sĩ điều này là không nên, vì các phương pháp nóng chỉ nên áp dụng trong trường hợp gãy xương. Sức nóng từ liệu pháp có thể làm tăng khả năng tiết dịch, hỗ trợ tuần hoàn máu giúp nhanh liền xương. Còn khi áp dụng nhiệt liệu pháp cho các dây chằng chịu tổn thương do bong gân có thể gây ra những vấn đề liên quan đến vận động về lâu dài như teo cơ, cứng khớp, hạn chế vận động của khớp.
Dây chằng bị giãn do bong gân có 3 cấp độ: Bị giãn một chút - độ 1 - được coi là cấp độ nhẹ nhất; Bị rách một phần - độ 2 - khá nặng; Bị đứt hoàn toàn - độ 3 - rất nặng.
Bong gân cho dù ở cấp độ 1 người bệnh cũng cần nghỉ ngơi ít nhất 1 tuần, hạn chế vận động để vết thương có thể bình phục hoàn toàn. Trong thời gian đó bạn có thể sử dung bài thuốc uống từ cây vạn niên thanh kết hợp với mát xa - xoa bóp để bình phục nhanh hơn. Cụ thể: Khi bị ngã, va chạm, sưng đau, bong gân, gân cốt kém linh hoạt... bạn có thể dùng rễ cây vạn niên thanh, rửa sạch rồi nấu nước uống hàng ngày như trà.
Về vật lý trị liệu bạn có thể xoa bóp các huyệt: Giải khê, Khâu khư, Chiếu hải và Thái khê nơi cổ chân đau. Dùng bàn tay trần để mát xa nhẹ nhàng lên vùng bị đau, sau đó mát xa mạnh dần để tăng hiệu quả. Trong quá trình mát xa có thể sử dụng một số loại dầu như dầu dừa, dầu ô liu để việc xoa bóp dễ dàng và thuận lợi hơn.
Một số bạn sử dụng ghế massage toàn thân có chức năng massage chân chuyên sâu, ghế massage chân để giảm đau và hỗ trợ trị liệu cho chấn thương. Điều này có thể áp dụng trong trường hợp chấn thương nhẹ. Tuy nhiên, các bạn cũng nên hỏi ý kiến chuyên gia, bác sĩ về loại máy massage có thể sử dụng, bài massage nên dùng.
Trong trường hợp bị bong gân độ 2, 3 các bạn nên đến bác sĩ để được tư vấn cụ thể hơn về việc giảm đau cũng như làm cho dây chằng bị rách, đứt được liền lại để tránh nguy cơ mang tật suốt đời.
Một số lưu ý đối với cây vạn niên thanh
Như đã nói ở trên vạn niên thanh thuộc họ ráy nên có khả năng gây ngứa khi tiếp xúc với nhựa cây, đặc biệt là với những người sở hữu làn da nhạy cảm, hay khi bị dính vào da, mắt, niêm mạc. Ở những người có hệ miễn dịch yếu vạn niên thanh có thể gây ngộ độc, tất nhiên triệu chứng ở mức độ nhẹ và có thể xử lý bằng thuốc giảm đau, các loại thuốc kháng hoặc than hoạt tính.
Khi bị nhựa dính vào da các bạn nên dùng sấy tóc hơ nóng rồi bóc ra thay vì gãi. Trong trường hợp bị nhựa dính vào lưỡi, miệng thì nên sức miệng ngay.
Trên đây là một số chia sẻ về cây vạn niên thanh với những ý nghĩa và công dụng khác nhau, nhất là trong hỗ trợ điều trị một số bệnh lý. Vạn niên thanh có rất nhiều cách sử dụng khác nhau: Thuốc uống, thuốc xông, thuốc bôi ngoài da, đắp, kết hợp với massage trị liệu... Hy vọng qua những thông tin bổ ích trên đây các bạn có được cái nhìn khách quan và đầy đủ về loài cây này và có cách sử dụng hiệu quả, phù hợp.
