Xương quai xanh có nhiệm vụ vô cùng quan trọng, đó là nơi nối để xương cánh tay được treo vào thân. Khi bị chấn thương vùng vai dễ dẫn tới gãy xương quai xanh. Thông thường người bị gãy hoặc lệch xương quai xanh là do bị ngã hoặc bị tai nạn giao thông.
Cấu tạo và chức năng của xương quai xanh
Cấu tạo
Xương quai xanh hay còn có tên gọi khác là xương đòn, có hình dạng chữ Svà là xương duy nhất nối vai vớingực. Hai đầu xương quai xanh ít di động do nó được cố định chắc bởi các dây chằng và cơ bám.
Cấu trúc mạch máu thần kinh chạy phía dưới xương đòn, điểm chuyển tiếp thay đổi thiết diện ngang nằm tại chỗ nối 1/3 giữa và 1/3 ngoài của xương đòn, đây chính là vị trí yếu nhất của xương cũng là nơi dễ gãy nhất.
Chức năng của xương quai xanh
- Giúp tăng lực cánh tay khi cánh tay hoạt động ở tầm trên vai.
- Xương làm nhiệm vụ bảo vệ cấu trúc mạch máu thần kinh dưới đòn.
- Xương quai xanh là chỗ bám cho một số cơ lớn treo đai vai và khớp vai.
- Góp phần vào sự cử động đai vai.
- Chức năng thẩm mỹ cho cơ thể
Tầm quan trọng khi xương quai xanh bị chấn thương
Khi xương quai xanh bị chấn thương thường không gây nguy hiểm vì xương được cấu tạo dày, nó lại nằm trên vị trí của lồng ngực, đây là nơi được cung cấp lượng máu dồi dào. Xương quai xanh bị gãy thường rất dễ lành và hầu như không ảnh hưởng tới các dây thần kinh và mạch máu quan trọng.
Trong một số trường hợp khi xương quai xanh bị gãy, các mảnh xương gãy có thể đâm vào các bó thần kinh hoặc mạch máu dưới đòn gây chảy máu thậm chí bị liệt tay. Trường hợp đỉnh phổi bị xương đâm sẽ gây tràn khí, tràn dịch màng phổi, gây suy hô hấp và có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh.
Triệu chứng nhận biết và chẩn đoán chấn thương xương quai xanh
Khi bị ngã đập vai, chống tay ở tư thế dạng vaihoặc bị vật nặng đập trực tiếp vào vai có thể làm gãy xương quai xanh.
Người bệnh bị chấn thương gãy xương quai xanh sẽ có một số triệu chứng như:
- Khớp vai bị sưng, đau, làm mất cơ năng của khớp khiến người bệnh không giơ tay lên được.
- Vai bị xệ do tay còn lại đỡ tay đau.
- Khi sờ vào vùng vai có thể thấy xương quai xanh bị gãy gồ lên trên bề mặt da và bị biến dạng.
- Khi ấn vào vùng vai bị chấn thương thấy đau chói và nghe có tiếng lạo xạo trong xương.
- Đo chiều dài mỏm cùng xương ức của vùng vai bị chấn thương sẽ ngắn hơn bên lành.
- Ngoài ra, bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quangcho người bệnh ở bình diện thẳng và tư thế đặc biệt của xương quai xanh để đánh giá sự xê dịch trước sau của 2 đoạn gãy.
Điều trị chấn thương xương quai xanh
Có hai phương pháp điều trị gãy xương quai xanh đó là: Điều trị bảo tồn và phẫu thuật.
Phương pháp bảo tồn điều trị chấn thương xương quai xanh
Một số phương pháp điều trị bảo tồn như:
- Bó bột giúp cố định xương, điều chỉnh vai.
- Phương pháp Rieunau: Người bệnh được hướng dẫn kê gối dưới vai và nằm ngửa trong 2 tuần, dùng băng dính bản lớn băng chéo vùng xương gãy, sau đó người bệnh có thể ngồi dậy, băng treo tay và thực hiện các bài tập khớp vai.
- Băng số 8: Trong 4 – 8 tuần, người bệnh sẽ phải dùng băng thun bản rộng băng chéo hình số 8 phía sau lưng. Phương pháp này thường được sử dụng bởi băng thun có tính chất nhẹ, khi băng người bệnh cảm thấy dễ chịu.
- Người cao tuổi khi bị gãy xương quai xanh thường được bác sĩ chỉ định phương pháp điều trị bảo tồn. Vì ở người cao tuổi thường mắc các bệnh mãn tính như đái tháo đường, tim mạch… ngoài ra còn có tình trạng loãng xương, xương bị mỏng và giòn…nên không đảm bảo để phẫu thuật.
Ngoài ra, những bệnh nhân không muốn nằm viện phẫu thuật, cũng sẽ lựa chọn phương pháp điều trị bảo tồn.
Khi điều trị bảo tồn, phần xương gãy có thể bị nhô cao, đâm ra ngoài gây loét da… vì thế người bệnh cần thường xuyên đi kiểm tra tại cơ sở y tế để bác sĩ khám và đánh giá được các nguy cơ của bệnh, nếu có biến chứng có thể phải phẫu thuật.
Phương pháp phẫu thuật điều trị chấn thương xương quai xanh
Khi gãy xương quai xanh bị biến chứng, nó có thể gây tổn thương thần kinh, mạch máu hoặc làm thủng màng phổi…
- Trường hợp gãy kín, đang sử dụng phương pháp điều trị bảo tồn nếu có mảnh gãy chọc thủng màng phổi hoặc làm thủng da, sẽ được bác sĩ chỉ định mổ.
- Những trường hợp gãy hở sẽ phải làm phẫu thuật để cắt lọc vết thương, và kết hợp xương.
- Trường hợp bệnh nhân yêu cầu được phẫu thuật để xương lành đẹp.
Điều trị bằng phẫu thuật sẽ giúp nắn chỉnh xương tốt hơn điều trị bảo tồn, tuy nhiên phương pháp này chi phí tốn kém hơn và để lại sẹo khi mổ, ngoài ra người bệnh còn phải mổ lần 2 để lấy các thiết bị y tế đã được dùng kết hợp xương.
Thời gian liền xương sinh lý sẽ mất khoảng từ 3 – 6 tháng. Trong khoảng thời gian này, người bệnh cần hạn chế cầm nắm, xách đồ vật nặng tránh vai bị kéo xuống và chỗ gãy bị xô lệch.
Liệu pháp massage và ghế massage có thể hỗ trợ điều trị chấn thương liên đến cơ - xương - khớp. Các bạn có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị để biết về bài massage, loại ghế massage có thể sử dụng!
