Thừa cân và béo phì đang ngày càng phổ biến và trở thành vấn đề nhiều người quan tâm. Khi một người bị thừa cân béo phì sẽ có nguy cơ cao mắc một số vấn đề sức khỏe. Ngoià ra, béo phì cũng gây ảnh hưởng lớn tới vấn để về cảm xúc và xã hội của người bệnh.
Nguyên nhân gây thừa cân béo phì
Béo phì xảy ra khi một người thường xuyên tiêu thụ nhiều năng lượng nhiều hơn mức họ cần, hay nói cách khác là do mất cân bằng năng lượng tích cực.
Bệnh béo phì đang xảy ra ngày càng phổ biến trong xã hội, nguyên nhân là do:
- Con người ăn nhiều thực phẩm kém chất lượng, thực phẩm giàu năng lượng.
- Thời gian làm việc và giải trí của con người ít vận động hơn.
- Yếu tố di truyền cũng được cho là có vai trò nhất định liên quan tới béo phì.
Cách xác định tình trạng thừa cân
Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe thường xác định bệnh thừa cân béo phì bằng cách sử dụng một phép đo gọi là chỉ số khối cơ thể (BMI) để ước tính lượng mỡ trong cơ thể.
BMI được tính bằng cách lấy cân nặng cơ thể (kg) chia cho bình phương chiều cao(m)
Sau khi tính được chỉ số khối cơ thể, sẽ đem tra kết quả trên biểu đồ BMI:
- Chỉ số BMI < 18,5: Bị thiếu cân.
- Chỉ số BMI trong khoảng 18,5 – 25: Hoàn toàn khỏe mạnh.
- Chỉ số BMI từ 25 – 30: Có dấu hiệu thừa cân.
- Chỉ số trong ngưỡng 30 – 35: Béo phì độ I.
- Chỉ số trong ngưỡng 35 – 40: Béo phì độ II.
- Chỉ số BMI > 40: Béo phì nặng độ III.
Chỉ số BMI thay đổi theo tuổi, vì thế bác sĩ sẽ lập kế hoạch và theo dõi chỉ số BMI theo thời gian. Ngoài ra, chỉ số này cũng cần lập bảng riêng dành cho nam giới và phụ nữ.Để xác định thừa cân béo phì dựa trên chỉ số BMI, sẽ cần so sánh với những mốc chuẩn, chẳng hạn so sánh với chỉ số BMI của người cùng độ tuổi và giới tính.
Chỉ số BMI sẽ cung cấp cho chúng ta thước đo tổng quát về tình trạng béo phì bằng cách dùng cân nặng hiệu chỉnh theo chiều cao.
Khi đo chu vi vòng eo hoặc tỷ lệ eo –hông,có thể cung cấp thêm thông tin mỡ phân bố trong cơ thể.
Vị trí mỡ thừa có thể chẩn đoán nguy cơ mắc bệnh lý liên quan tới thừa cân béo phì. Chất béo tập trung quanh dạ dày sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh tim và bệnh tiểu đường tuype 2.
Nam giới có vòng eo > 94cm sẽ có nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến béo phì.
Phụ nữ có vòng eo > 80cm có rủi ro mắc bệnh lý nguy hiểm.
Nguy cơ rất cao mắc bệnh khi vòng eo > 102cm đối với nam giới và > 88cm đối với phụ nữ.
Nguy cơ của tình trạng thừa cân béo phì đối với sức khỏe
- Tác động tới hệ thần kinh: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tình trạng thừa cân hoặc béo phì có thể làm tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ. Ngoài ra, béo phì còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần của người bệnh. Nó có thể làm gia tăng nguy cơ bị trầm cảm, tự ti về hình ảnh cơ thể.
- Béo phì ảnh hưởng tới hệ hô hấp: Khi người béo phì bị chất béo tích trữ quanh cổ sẽ làm nhỏ đường thở và gây khó thở vào ban đêm. Đây được gọi là chứng ngưng thở khi ngủ.
- Tác động tới hệ tiêu hóa: Những người béo phì thường có nguy cơ mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Tình trạng này xảy ra khi axit dạ dày rò rỉ vào thực quản. Ngoài ra, béo phì còn tăng nguy cơ phát triển sỏi mật. Chất béo tích tụ quanh gan làm tổn thương gan, thậm chí là suy gan.
- Ảnh hưởng xấu tới hệ tim mạch và nội tiết: Người béo phì có trọng lượng cư thể quá nặng, khiến tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi nuôi cơ thể. Điều này diễn ra lâu dần sẽ dẫn đến các bệnh tim mạch chuyển hóa, làm tăng huyết áp cao và gia tăng nguy cơ đột quỵ. Béo phì cũng là yếu tố khiến các tế bào của cơ thể đề kháng với insulin, dẫn đến lượng đường trong máu cao và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Trường hợp mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 nặng còn có thể liên quan đến một loạt bệnh lý như bệnh tim, bệnh thận, đột quỵ, cắt cụt chi và mù lòa.
- Béo phì tác động tới hệ sinh sản: Phụ nữ béo phì sẽ khó mang thai hơn. Trường hợp có thể mang thai cũng sẽ tăng nguy cơ gặp các biến chứng nghiêm trọng trong thai kỳ.
- Ảnh hưởng xấu tới hệ cơ, xương: Những người thừa cân béo phì thường bị suy giảm mật độ xương và khối lượng cơ. Đây chính là bệnh béo phì do mất xương. Bệnh này có thể dẫn đến nguy cơ gãy xương, thể chất không ổn định và ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.Ngoài ra, trọng lượng cơ thể quá nặng sẽ tạo áp lực lớn lên các khớp và gây đau, cứng khớp.
- Ảnh hưởng tới hệ thống da: Người béo phì thừa cân thường gặp tình trạng phát ban ở những nơi có nếp gấp da mỡ trên cơ thể.
- Một số tác động khác lên cơ thể: Béo phì có thể làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư như ung thư nội mạc tử cung, ung thư gan, ung thư thận, ung thư cổ tử cungvà một số ung thư khác.
