Tình trạng mất ngủ gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng cuộc sống của mọi người, đặc biệt là những người cao tuổi. Nhiều người cao tuổi khi mất ngủ đã phải dùng tới thuốc an thần. Tuy nhiên, loại thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ, vì thế cần cân nhắc trước khi sử dụng để tránh nguy cơ gây hại cho sức khỏe.
Người già dễ bị rối loạn giấc ngủ
Rối loạn giấc ngủ luôn gây trở ngại và khiến người cao tuổi cảm thấy lo lắng về điều này.
Yếu tố nguy cơ gây mất ngủ ở người cao tuổi
Những người vừa nghỉ hưu chưa thích ứng ngay với thói quen khi còn đi làm;
Trường hợp gặp các vấn đề sức khỏe;
Do bị mất mát người thân;
Sự thay đổi trong nhịp sinh học…
Giai đoạn này, mọi thay đổi trong thói quen giấc ngủ cũng có thể là một phần của quá trình lão hóa bình thường. Tuy nhiên, trong một số trường hơp thì tình trạng rối loạn giấc ngủ lại liên quan đến các bệnh lý không thuộc quá trình lão hóa.
Mất ngủ ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống
Tình trạng mất ngủ gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, đầu tiên là nó gây buồn ngủ vào ban ngày, sau đó là sự ảnh hưởng tới các vấn đề về thể chất, tâm lý và nhận thức. Ngoài ra, rối loạn giấc ngủ còn trở thành yếu tố nguy cơ làm gia tăng tỷ lệ tử vong.
Người cao tuổi mất ngủ nên cẩn trọng khi sử dụng thuốc an thần
Việc sử dụng thuốc an thần thường có xu hướng tăng lên theo độ tuổi, điều này cũng là nguyên nhân gây ra các tác dụng phụ như té ngã, suy giảm nhận thức, rối loạn giấc ngủ, thậm chí làm tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong.
Những trường hợp bị rối loạn giấc ngủ kéo dài, người bệnh thường có xu hướng áp dụng các biện pháp nhằm mục đích điều chỉnh giấc ngủ. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ đểxác định nguyên nhân chính gây rối loạn giấc ngủ, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp trước khi sử dụng thuốc trị mất ngủ ở người già.
Thông thường, việc điều trị rối loạn giấc ngủ cho người già có thể sử dụng thuốc an thần để cải thiện sức khỏe tổng thể, tuy nhiên phải thật cẩn trọng để hạn chế những tác dụng phục có thể gây hại cho sức khỏe.
Phương pháp điều trị rối loạn giấc ngủ cho người già không dùng thuốc
Khi điều trị rối loạn giấc ngủ cho người cao tuổi, phần lớn sẽ phải sử dụng thuốc an thần. Tuy nhiên, người già dùng thuốc an thần có thể gây tác dụng phụ như dễ té ngã, gãy xương hông, mất thăng bằng… Vì thế, bác sĩ cần trao đổi cụ thể cho người bệnh về những thay đổi về giấc ngủ liên quan đến tuổi tác, cách vệ sinh giấc ngủ tốt… Đây cũng chính là cách điều trị thích hợp khi người cao tuổi bị mất ngủ.
Một số cách điều trị rối loạn giấc ngủ cho người già được chứng minh là hiệu quả nhất, bao gồm:
- Duy trì thời gian ngủ và thời gian thức dậy đều đặn.
- Giảm hoặc có thể bỏ những giấc ngủ ngắn vào ban ngày.
- Tăng cường luyện tập thể dục hàng ngày, tuy nhiên cần tránh tập ngay trước khi đi ngủ.
- Không ăn quá no ngay trước khi đi ngủ.
- Chỉ ngủ trên giường và không đọc sách hoặc xem tivi trên giường.
- Tránh sử dụng các chất kích thích như rượu, caffeine và nicotine trước khi đi ngủ.
- Duy trì các thói quen chuẩn bị trước khi đi ngủ như đánh răng, tắm nước ấm…
- Lưu ý môi trường khi ngủ vào ban đêm như nhiệt độ vừa phải, không gian yên tĩnh và bóng tối.
- Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát khi đi ngủ.
- Áp dụng liệu pháp massage hoặc sử dụng ghế massage vào buổi tối để làm dịu tầm trạng cũng như thư giãn cơ thể, giúp dễ ngủ và ngủ ngon hơn.
Đối với trường hợp không thể ngủ trong vòng 30 phút, hãy rời giường và vận động nhẹ nhàng như nghe nhạc nhẹ, đọc sách,… Nhưng cần chú ý tránh tiếp xúc với ánh sáng chói để có thể gợi cảm giác buồn ngủ trở lại và quay về giường ngủ.
Những điều cần lưu ý khi người cao tuổi sử dụng thuốc an thần
Bác sĩ cần xác định chính xác nguyên nhân gây ra chứng rối loạn giấc ngủ ở người bệnh trước khi kê đơn thuốc, thay vì chỉ điều trị theo triệu chứng.
Thông thường, việc điều trị ngắn hạn và vệ sinh giấc ngủ sẽ phù hợp với chứng mất ngủ thoáng qua. Chẳng hạn như mất ngủ thứ phát do gặp phải biến cố lớn, trường hợp bị sang chấn tâm lý hoặc những người thay đổi múi giờ.
Trường hợp người già cần thiết phải sử dụng thuốc ngủ sẽ được bác sĩ kê đơn một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc nonbenzodiazepin, chất chủ vận melatonin, thuốc thảo mộc. Tuy nhiên, khi sử dụng bất cứ loại thuốc nào đều phải bắt đầu với liều lượng thấp, đồng thời theo dõi kỹ tác dụng phụ của thuốc, sau đó mới tăng dần liều lượng cho phù hợp.
Mặc dù việc sử dụng thuốc an thần cho người già đã được ghi nhận có thể cải thiện giấc ngủ nhưng nguy cơ xảy ra điều ngoài ý muốn là rất cao. Vì thế, khi sử dụng thuốc, cần thận trọng đối với những tác dụng phụ như nguy cơ té ngã, làm suy giảm nhận thức, đặc biệt là những người ở độ tuổi trên 60 tuổi.
