Cây cỏ xước là một cây thuốc nam và hay được sử dụng để chữa bệnh trong các bài thuốc nam. Vậy các tác dụng mà cây cỏ xước mang lại là gì và dùng chữa những bệnh nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc trả lời câu hỏi này.
Tìm hiểu về cây cỏ xước
Cây cỏ xước, còn gọi là ngưu tất nam, thổ ngưu tất (Achyranthes aspera) là một loài thực vật thuộc họ Dền (Amaranthaceae).
Cây cỏ xước sống một vài năm, cao khoảng 0,6-1m, rễ có hình trụ dài, thân cây hình vuông, có lông tơ. Các mẫu phình to giống như khớp đầu gối bò, đặc điểm chung một số loài ngưu tất, do vậy mà có tên ngưu (= bò) + tất (= đầu gối). Các cành mọc đối. Lá đơn nguyên mọc đối, phiến lá hình trứng hay elip, mép lá nguyên hay có khía răng cưa lượn sóng. Hoa tự bông mọc ở đầu nhánh hay kẽ lá. Ra hoa tháng 6-8 và tạo quả tháng 10. Quả mang hình bầu dục có lá bắc tồn tại tạo thành gai nhọn, dễ bám vào quần áo khi đụng phải.
Cây cỏ xước phân bổ khắp vùng phía đông và nam châu Á như Nhật Bản, Triều Tiên, Trung Quốc, Việt Nam, Lào, Thái Lan, Campuchia, Myanmar, Nepal, Ấn Độ, Sri Lanka, Bhutan, Nepal, Philippines, Indonesia, Malaysia. Cũng có ở châu Phi, châu Âu và Tây Nam Á. Chủ yếu mọc ở các vùng đất dưới độ cao 2.300 m so với mực nước biển, trên các sườn đồi, bờ sông, vệ đường hay vùng đất bỏ hoang. Ở Việt Nam thường tìm thấy Cỏ xước mọc hoang khắp cả nước ở những chỗ ven đường, nương rẫy ruộng vườn bỏ hoang nơi có ánh sáng đầy đủ và đất còn nhiều dinh dưỡng.
Cây cỏ xước có những loại nào
Dựa theo sự khác biệt về địa lý, thì cây cỏ xước được chia thành 4 loại chính, gồm:
-
Cỏ xước lông trắng
-
Cỏ xước màu xám đỏ
-
Cỏ xước xù xì (nguyên chủng)
-
Cây cỏ xước Ấn Độ
Ở nước ta, loại cây cỏ xước chủ yếu thường gặp là loại cỏ xước lông trắng, thường được trồng và thu hái để điều chế thuốc.
Tất cả các bộ phận của cây cỏ xước đều có thể dùng để chữa bệnh nhưng hay được dùng nhiều nhất chính là phần rễ.
Hiện tại thì chưa có nghiên cứu nào chứng minh cây cỏ xước có thể mang đến tác hại (trừ trường hợp có hại đối với những phụ nữ đang mang thai.
Tác dụng của cây cỏ xước
-
Cây cỏ xước có tác dụng chữa trị các bệnh về gan, thận
Chữa các bệnh viêm gan, viêm thận, viêm bang quang, đái vàng thẫm, đái đỏ, đái ra sỏi.
Chuẩn bị: 15g cây cỏ xước, 15g cỏ tháp bút, 15g mộc thông, 15g mã đề (hay hạt lá bông), 15g sinh địa, 15g rễ cỏ tranh. Đem tất cả các nguyên liệu sắc lấy nước uống với 15g bột hoạt thạch, uống 3 lần trong ngày ( sáng, trưa, tối).
Chữa viêm cầu thận (phù thũng, đái đỏ, đái són, viêm gan virus, đái vàng thẫm, da vàng, viêm bàng quang, đái ra máu)
Chuẩn bị: 30g rễ cỏ xước, 15g rễ cỏ tranh, 15g mã đề, 15g mộc thông, 15g huyết dụ, 15g lá móng tay, 15g huyền sâm. Sắc lấy nước uống ngày 3 lần.
Chữa bệnh mỡ máu cao (kể cả xơ vữa động mạch, huyết áp cao, nhức đầu chóng mặt, ù tai, mờ mắt)
Chuẩn bị: 16g cỏ xước, 12g hạt muồng sao vàng, 12g xuyên khung, 12g hy thiêm, 10g nấm mèo, 16g đương quy, 20g cỏ mực. Sắc uống ngày 3 lần, khi uống vớt bã nấm mèo ra ăn, nhai kỹ rồi uống cùng nước thuốc và uống trong khoảng 20-30 ngày liên tục.
-
Cây cỏ xước có tác dụng điều trị các bệnh xương khớp
Chữa thấp khớp đang sưng
Chuẩn bị: 16g rễ cây cỏ xước, 16g nhọ nồi, 16g hy thiêm thảo, 20g phục linh, 12g ngải cứu, 12g thương nhĩ tử, sao vàng sắc lấy ba lần nước thuốc, sau đó trộn chung cô sắc đặc chia 3 lần uống, mỗi ngày uống 1 thang trong vòng 7 – 10 ngày liên tục.
Chữa viêm khớp dạng thấp
Chuẩn bị: 20g rễ cây cỏ xước tẩm rượu sao, 12g độc hoạt, 16g tang ký sinh, 16g dây đau xương, 12g tục đoạn, 12g đương quy, 12g thục địa, 12g bạch thược, 12g đảng sâm, 12g tần giao, 8g quế chi, 8g xuyên khung, 6g cam thảo, 6g tế tân. Sắc uống ngày 1 thang chia làm 3 lần uống, và dùng trong 10 ngày liên tục.
Đây là bài thuốc được sử dụng khá nhiều để chữa xương khớp hiện này. Để tăng hiệu quả và quá trình lành bệnh nhanh hơn người ta đã sử dụng thêm ghế massage kết hợp với cây cỏ xước để điều trị tại nhà.
-
Cây cỏ xước có tác dụng có thể trị mụn và làm đẹp da
Cây cỏ xước trị mụn phù hợp với tất cả các làn da, không gây mẩn ngứa khó chịu, và không gây ra tác dụng phụ. Bởi trong cỏ xước có chất chống oxy hóa rất tốt cho cơ thể.
Cách thực hiện: Cỏ xước rửa sạch giã nhỏ, đắp lên mặt khoảng 20 – 30 phút trước khi đi ngủ mỗi tối. Hoặc rửa mặt với cây cỏ xước thường xuyên sẽ giúp da mặt của bạn sáng và sạch mụn hơn.
-
Tác dụng chữa bệnh khác của cây cỏ xước
Chữa bệnh gút:
Chuẩn bị: 15g lá lốt, 15g rễ bưởi bung, 15g rễ cây vòi voi, 15grễ cây cỏ xước, đem tất cả thái mỏng sao vàng, rồi sắc lấy nước đặc chia ba lần uống trong ngày. Mỗi ngày dùng 1 thang và dùng liên tục trong 7 – 10 ngày.
Chữa chứng sổ mũi, sốt
Chuẩn bị: 30g cây cỏ xước, 30g đơn buốt, sắc uống ngày 1 thang, chia 2 – 3 lần để uống.
-
Chữa quai bị
Chuẩn bị: Lấy cỏ xước giã nhỏ chế thành nước súc miệng và uống trong; còn bên ngoài lấy lượng vừa đủ giã đắp vào nơi quai bị sưng đau.
Chống co giật kể cả bại liệt, phong thấp teo cơ, xơ vữa mạch máu
Chuẩn bị: Lấy 40 – 60g rễ cây cỏ xước khoảng sắc lấy nước thuốc uống nhiều lần trong ngày.
Chữa các chứng bốc hỏa :nhức đầu, chóng mặt, đau mắt, ù tai, tăng huyết áp, rối loạn tiền đình, khó ngủ, đau nhức dây thần kinh, rút gân, co giật, táo bón
Chuẩn bị: 30g rễ cỏ xước, 20g hạt muồng sao, sắc uống mỗi ngày 1 thang chia 3 lần, thuốc có công hiệu giúp người bệnh an thần.
Hy vọng thông qua bài viết này bạn đọc sẽ biết được thêm về những tác dụng của cây cỏ xước và các công dụng chữa bệnh của loại cây này. Đồng thời nắm được các bài thuốc nam dùng để chữa một số bệnh đơn giản.
