Khi chụp X-quang cột sống sẽ thấy được những tật hoặc đánh giá được các chứng bệnh của cột sống như: phát hiện gù cột sống, xẹp đốt sống, cong vẹo hay trượt đốt sống, thậm chí chụp X-quang sẽ phát hiện đốt sống bị rạn hay bị thoái hoá.
Chụp X-quang lưng là gì?
Là sử dụng tia X trong khi chụp X-quang, đây là một loại sóng điện từ dễ dàng xuyên qua vật cản bởi nó có tính bức xạ cao. Trong quá trình chụp, chùm tia bức xạ cao từ máy X-quang sẽ được chiếu xuyên qua bộ phận của cơ thể và tạo ra hình ảnh trên phim chụp, bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh qua hình ảnh của phim chụp này. Ưu điểm của chụp X-quang là nhanh và không tốn nhiều chi phí.
Khi nào bạn cần chụp X-quang lưng?
Khi bạn bị chấn thương ở vùng thắt lưng hoặc khi bạn cảm thấy tê bì chân tay dai dẳng lâu ngày thì nên đi chụp X-quang lưng. Biện pháp này sẽ giúp sớm phát hiện những bất thường tại vùng cột sống, thắt lưng bởi có thể nó đã xuất hiện một số bệnh lý như:
- Bị trật khớp nhẹ.
- Đối với người già trên 60 tuổi có thể bị loãng xương
- Cột sống bị ảnh hưởng do chấn thương, do va chạm hoặc cũng có thể bị dị tật bẩm sinh.
- Bị nứt, gãy xương cột sống
- Thoái hóa, thoát vị đĩa đệm hoặc bị thoái hóa đốt sống ở vùng thắt lưng
- Xương có khối u hoặc u nang
- Gai xương của đốt sống mọc bất thường…
Những bệnh thường phát hiện khichụp X-quang lưng
Dị dạng cột sống
- Cột sống bị dị dạng do rối loạn chuyển tiếp
Nếu một người bình thường cột sốngsẽ có 7 đốt sống cổ, 12 đốt sống ngực, 5 đốt sống thắt, 5 đốt sống cùng và có 3 – 4 đốt cụt. Nhưng do bị dị dạng số lượng các đốt sống có thể bị thay đổi: Có tới 8 đốt sống cổ. Khi xương sườn ở đốt cổ thứ 7 dù ở một bên hoặc cả hai bên thì sẽ gây chèn ép thần kinh cánh tay. Xương sườn cụt ở đốt sống D12 bị teo nhỏ.
Bị gai đôi cột sống và hở eo
Hở eo dễ gây ra hiện tượng đốt sống trượt ra trước. Hiện tượng này hoàn toàn do tự phát, cũng có thể do tác động nào đó khiến cột sống bị trấn thương nhẹ. Hoặc cột sống bị thoái hóa, tính đàn hồi và liên kết của đĩa đệm kém dẫn đến các mấu khớp không còn liên kết chặt chẽ sẽ dẫn đến trượt thân đốt sống.
Hai thân đốt bị dính bẩm sinh
Hai thân đốt bị dính với nhau ở cả khe đĩa đệm và phần cung sau. Tuy nhiên do nó không bị phá hủy nên trục cột sống sẽ không bị vẹo hoặc gù.
Có điểm cốt hóa góc trước đốt sống
Điểm cốt hoá này nằm ở các góc của thân đốt. Khi quá trình cốt hóa không hoàn chỉnh, điểm cốt hoá sẽ như một mảnh xương và tách khỏi góc trước thân đốt, thông thường sau hoại tử vô khuẩn sụn tiếp hợp.
Cột sống cong vẹo
Khi chụp lên phim, hình thẳng tư thế trước - sau, nhìn thấy cột sống bị lệch trục, có một số đốt bị xoay trục làm biến dạng thân đốt theo kiểu hình chữ S.
Gù cột sống
Nhìn trên hình ảnh phim chụp X-quang nghiêng, sẽ thấy cột sống bị lồi ra sau, do thân đốt bị biến dạng gây nên gù.
Bệnh thoái hoá cột sống
Đây là bệnh mà người trên 40 tuổi thường mắc phải. Hiện tượng này là do bị thoái hóa vòng xơ bao quanh đĩa đệm, nó làm cho đĩa đệm căng phồng, lồi ra, kéo giãn dây chằng đốt sống và đóng vôi ở sát bờ đĩa đệm tạo nên mỏ xương. Mỏ xương này thường xuất hiện ở hai bên thân đốt sống và bờ trước.
Thoát vị đĩa đệm
Đây là hiện tượng đĩa đệm bị thoát nhân nhầy qua lỗ rách của vòng xơ. Nhân nhầy di chuyển ra phía sau gây chèn ép vào rễ thần kinh và ống tủy.
Cột sống bị chấn thương
Bệnh lý này hay gặp trong lao động, trong sinh hoạt thường ngày hoặc bị tai nạn giao thông, gây tổn thương làm xẹp thân đốt, vỡ thân đốt, trượt thân đốt...
Bệnh lao cột sống
Đây là bênh thường gặp nhất trong các bệnh lao xương khớp, thường thấy ở đốt sống DIX - DX và LI - LII.
Viêm cột sống dính khớp
Ở giai đoạn đầu thường bị tổn thương ở cột sống và khớp cùng chậu, tiếp sau sẽ ảnh hưởng đến các khớp khác. Hiện tượng này được gọi là viêm cột sống dính khớp lan tỏa.
U tủy sống
Hiện nay phương pháp chụp cộng hưởng từ có độ tin cậy cao nhất trong chẩn đoán u tủy. Nó cho thấy hình ảnh trực tiếp về kích thước cũng như vị trí của u tủy. Thậm chí sự liên quan đến các rễ thần kinh và màng não cũng thấy rõ trên ảnh cắt ngang.
Có mấy phương pháp Chụp X-quang lưng?
Chụp thẳng, chụp nghiêng cột sống cổ, chụp phần lưng, thắt lưng, cùng cụt
Phương pháp này sẽ phát hiện các dấu hiệu của xẹp trượt, vỡ thân đốt hoặc thoái hoá cột sống... do bị chấn thương, hoặc do các dị tật bẩm sinh. Sớm phát hiện các hình bệnh lý (ung thư, di căn ung thư, hoặc lao...).
Chụp chếch 3/4 cột sống cổ
Với phương pháp này, bình diện của đốt sống cổ sẽ được tia X chiếu ở góc 450. Nhằm phát hiện các dấu hiệu rễ thần kinh hoặc các động mạch đốt sống bị chèn ép.
Chụp CI - CII
Khi bệnh nhân nằm ngửa, há miệng, tia X sẽ chiếu từ trước ra sau, xuyên qua miệng để phát hiện gãy mỏm nha.
* Chụp bao rễ thần kinh và tủy cản quang tiêm chất cản quang vào vùng bao rễ hoặc ống tủy hoặc trước khi tiến hành chụp. Phương pháp chụp này giúp phát hiện hẹp tắc, chèn ống tủy, u tủy gây chèn ép bao rễ thần kinh, thoát vị đĩa đệm.
Những điều cần lưu ý khi chụp X-quang lưng
- Không nên mang theo đồ kim loại bên người như điện thoại bởi khi chụp X-quang lưng, cơ thể sẽ bị ảnh hưởng bởi các tia bức xạ.
- Phụ nữ có thai, trẻ nhỏ cần cẩn trọng khi tiến hành chụp X-quang.
- Nên thông báo tình trạng sức khỏe cơ thể của bạn để bác sỹ nắm rõ và chỉ định trước khi thực hiện chụp X-quang. Điều nàygiúp bác sĩ có những chẩn đoán chính xác về các bệnh liên quan đến cột sống nhằm đưa ra phương pháp điều trị thích hợp và tốt nhất cho cột sống của bạn.
Chụp X-quang cùng với chụp cộng hưởng từ MRI là những kỹ thuật quan trọng trong việc phát hiện các tổn thương kịp thời ở cột sống, hệ xương khớp để các bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
Trong cuộc sống hàng ngày, để giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến xương khớp, cột sống các bạn nên tăng cường thể dục thể thao, ăn uống lành mạnh, áp dụng liệu pháp massage cũng như sử dụng ghế massage toàn thân để chăm sóc sức khỏe bản thân và gia đình.
