Khớp gối có vai trò vô cùng quan trọng đối với cơ thể người. Đây là khớp chịu trọng lực của cơ thể và cũng là khớp tham gia vào quá trình vận động hàng ngày. Vì những lý do đó mà khớp gối là khớp dễ bị tổn thương nhất. Tổn thương khớp gối có thể do chấn thương hoặc tai nạn làm đứt dây chằng khớp gối.
Những dây chằng có trong khớp gối
Khớp gối được cấu tạo bởi các thành phần như: xương, cơ, dây chằng, bao khớp, sụn chêm... trong đó dây chằng là bộ phận quan trọng để hình thành nên khớp gối.
Dây chằng khớp gối bao gồm:
- Dây chằng chéo trước: Làm nhiệm vụ giữ cho cẳng chân không bị trượt ra trước.
- Dây chằng chéo sau: Giữ cho cẳng chân không bị trượt ra sau.
- Dây chằng bên trong: Giữ cho gối không bị xoay ra ngoài.
- Dây chằng bên ngoài: có tác dụng giữ cho gối không bị xoay vào trong.
- Dây chằng chéo được tạo thành bởi hai dây chằng chéo trước và chéo sau,bắt chéo nhau tạo thành hình chữ X.
Như vậy, khi người bệnh bị tổn thương dây chằng chéo trước, cẳng chân sẽ bị trượt ra trước. Ngược lại, khi tổn thương dây chằng chéo sau, thì cẳng chân bị trượt ra sau.
Hiện tượng đứt dây chằng chéo khớp gối
Khi khớp gối bị chấn thương thì tổn thương dây chằng chéo khớp gối thường xảy ra nhất.
Khi dây chằng chéo khớp gối bị đứt, nó không thể tự liền lại được và gây ra những cơn đau, lỏng khớp gối khiến khả năng vận động của khớp bị ảnh hưởng lớn. Nếu tình trạng tổn thương kéo dài có thể gây thoái hóa khớp gối.
Dấu hiệu nhận biết dây chằng chéo khớp gối bị đứt:
- Khi bị chấn thương, người bệnh nghe thấy tiếng rắc ở vùng gối.
- Cảm giác khớp gối bị lỏng gây hạn chế vận động, nhất là khi đi lại, hay lên xuống cầu thang, khớp gối dễ bị xoay hoặc bị trượt, trẹo chân.
- Khi chạy nhanh, nếu đứt dây chằng chéo trước, khớp gối bị trượt ra trước. Dây chằng chéo sau bị dứt, khớp gối sẽtrượt ra sau.
- Khi bị tổn thương lâu ngày, có thể xuất hiện tình trạng teo cơ đùi ở chân bị tổn thương.
Chẩn đoán đứt dây chằng chéo khớp gối
- Khám lâm sàng: Nếu nghi ngờ có đứt dây chằng khớp gối, bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân chụp MRI khớp gối. Qua hình ảnh phim sẽ cho biết tình trạng đứt của dây chằng.
- Tùy thuộc vào mức độ tổn thương, tuổi tác và nhu cầu của người bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp.
- Điều trị bảo tồn sẽ được áp dụng nếu dây chằng đứt không hoàn toàn, khớp gối vẫn vững, đối với bệnh nhân trên 60 tuổi và không có nhu cầu chơi thể thao.
- Trường hợp bệnh nhân từ 50 - 60 tuổi, sẽ phụ thuộc vào nhu cầu của người bệnh mà quyết định có nên phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo bị đứt hay không.
- Đối với bệnh nhân là trẻ em, nếu phẫu thuật sẽ ảnh hưởng tới phát triển chiều cao, vì thế cần cân nhắc, đợi sau khi bệnh nhân đủ 16 tuổi mới tiến hành phẫu thuật.
- Đối với bệnh nhân trẻ tuổi, phẫu thuật sớm là phương án tốt nhất.
Dây chằng chéo khớp gối được sử dụng gân tự thân để tạo hình
Khi tiến hành phẫu thuật thay dây chằng chéo khớp gối là nhằm mục đích:
- Tái tạo đặc điểm giải phẫu của khớp gối.
- Phục hồi nguyên bản chức năng của dây chằng chéo.
- Giúp khớp gối phục hồi tối đa, để người bệnh có thể vận động và sinh hoạt bình thường.
Ngày nay, với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo được dùng phương pháp mổ nội soi. Đây là phương pháp ít xâm lấn, giúp người bệnh sớm phục hồi chức năng vận động khớp gối, hạn chế các biến chứng sau mổ…
Để tái tạo dây chằng chéo khớp gối thường dùng 3 loại vật liệu, đó là:
- Vật liệu tự thân: Sử dụng gân của chính bệnh nhân để thực hiện tái tạo dây chằng chéo.
- Vật liệu đồng loại: dùng gân của người cho.
- Vật liệu tổng hợp.
Ưu, nhược điểm của loại vật liệu tự thân
Sử dụng gân cơ bán gân và gân cơ thon
Đây là phương pháp được sử dụng rộng rãi để tạo hình ghép tự thân tái tạo dây chằng chéo khớp gối.
- Ưu điểm của loại gân này là có độ chắc tương đương dây chằng chéo khớp gối.
- Nhược điểm so với mảnh ghép gân bánh chè: vì hai đầu mảnh ghép không có mẩu xương nên mảnh ghép gân cơ bán gân và gân cơ thon sẽ chậm liền hơn.
-Tỷ lệ biến chứng là rất thấp nhưng vẫn có thể bị tê bì mặt ngoài cẳng chân sau mổ do dây thần kinh bị tổn thương khi tiến hành gân nối.
Sử dụng gân bánh chè
- Ưu điểm:
+ Mảnh ghép vững chắc, có độ bền cao.
+ Sau phẫu thuật,do hai đầu mảnh ghép có mẩu xương nên tốc độ liền gân nhanh hơn.
- Nhược điểm:
+ Sau phẫu thuật, khớp gối phía trước có thể bị đau do liên quan đến tổn thương lấy mảnh ghép.
+ Sau mổ, cơ tứ đầu đùi hồi phục chậm.
+ Hệ thống duỗi gối bị yếu.
+ Có thể xảy ra tình trạng đứt gân hoặc vỡ xương bánh chè.
+ Gân bánh chè có thể bị viêm.
+ Bị co cứng trước gối và biên độ co duỗi gối bị hạn chế.
Để phòng ngừa các chấn thương liên quan đến xương khớp các bạn nên vận động kỹ trước khi tập luyện thể dục thể dục thể thao, vận động mạnh.
Liệu pháp massage thể thao rất có ý nghĩa với những người yêu thích vận động. Massage trước khi tập luyện và thi đấu giúp cơ thể quen với vận động. Massage sau mỗi trận đấu căng thẳng còn giúp phục hồi cơ bắp, giảm nhức mỏi.
Bênh cạnh việc tự massage, đến các trung tâm trị liệu, các bạn cũng có thể sử dụng ghế massage toàn thân; Đặc biệt là các ghế massage cao cấp, được trang bị nhiều tính năng hiện đại!
