Những người bị gãy xương gặp rất nhiều khó khăn trong sinh hoạt cũng như đời sống hàng ngày. Và vấn đề họ quan tâm nhất là phải mất bao lâu thì xương mới có thể liền lại. Tuy nhiên thời gian để liền xương ở mỗi người là khác nhau bởi vì quá trình liền xương còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
Khi xương bị gãy, các phần mềm xung quanh xương cũng sẽ thay đổi. các cục máu đông sẽ gây tắc các mạch máu nhỏ, mạch máu của tủy cũng thay đổi và được cấu trúc lại. các tế bào đa hình thái được hình thành từ các tế bào tủy xương và có xu hướng trở thành các tạo cốt bào. Vùng xương gãy sẽ xuất hiện quá trình liền xương nguyên phát và thứ phát.
Cơ chế để liền xương
Khi cơ thể di chuyển sẽ cần có phần cứng nâng đỡ, đó chính là xương.
Khi xương bị gãy, tình trạng co mạch sẽ xuất hiện giúp hạn chế chảy máu từ phần mềm và xương. Do vậy vùng xương gãy sẽ có khối tụ máu, những khối tụ máu này có tế bào đa năng có thể biến đổi thành tế bào tạo xương osteblast. Khi xương bị gãy một phần đầu xương cố định sẽ bị hoại tử do thiếu máu nuôi tạm thời, điều này làm cho khe gãy rộng ra. Hai đầu xương gãy sẽ được nối khi mô xơ được hình thành.
Máu nuôi từ ngoài và trong màng xương sẽ mang các tế bào xương để tạo nên chất nền cho xương mau lành. Canxi xương được hình thành từ giai đoạn canxi hóa. Xương được lành từ canxi xơ tới canxi sụn và cuối cùng canxi xươngsẽ kết thúc quá trình.
Hai yếu tố cơ học và sinh học sẽ giúp lành xương:
- Yếu tố cơ học: Hai đầu xương gãy sẽ phải được cố định vững chắc và chỉ được cử động thật nhẹ nơi hai đầu xương gãy giúp kích thích quá trình lành xương.
- Yếu tố sinh học: Là máu nuôi từ trong lòng tủy xương và các cơ bao xung quanh xương. Nếu hệ thống này không bi phá hủy, xương gãy sẽ lành.
Hai hiện tượng xuất hiện tại vùng xương gãy bao gồm:
- Liền xương nguyên phát: Là kiểu liền xương trực tiếp khi ổ gãy được cố định vững chắc. Khu vực hai đầu xương gãy sẽ hình thành tế bào nguồn gốc trung mô và các mạch máu nhỏ. Đầu tiên, hiện tượng tiêu xương sinh lý xuất hiện, sau đó hình thành cầu xương trực tiếp giữa hai khoảng trống. Đây chính là hiện tượng lấp khoảng trống.
- Liền xương thứ phát: Đây là quá trình liên quan chặt chẽ tới vai trò của màng xương. Khi việc cung cấp máu cho ổ gãy bị gián đoạn thì màng xương sẽ nhanh chóng trở thành nguồn cung cấp máu.
Cấu trúc xương giống như tình trạng canxi hóa trong màng xương được hình thành dưới sự hoạt hóa các tế bào màng xương và cấu trúc xương tủy cũng được hình thành. Quá trình canxi hóa màng xương vùng bị gãy sẽ tạo nên cấu trúc can xương xơ cứng.
Xương mới được hình thành giống như canxi hóa tủy xương và quá trình đó cũng tương tự như quá trình phát triển xương, tại vị trí xương gãy có sự tham gia của cấu trúc sụn. Nếu ổ gãy di động, quá trình này sẽ bị kéo dài vì thế việc kết hợp vững chắc xương là điều cần thiết. Cũng có thể lựa chọn đinh nội tủy để kích thích quá trình liền xương mà vẫn đảm bảo được cấu trúc giải phẫu.
Người bị gãy xương dù thực hiện phẫu thuật hay không thì quá trình liền xương đều xuất hiện liền xương nguyên phát và liền xương thứ phát. Tùy vào mỗi kiểu xương gãy mà kiểu liền xương nào sẽ có ưu thế hơn, thông thường liền xương thứ phát được coi là liền xương sinh lý hơn.
Mất bao thời gian để liền xương bị gãy?
Quá trình liền xương phụ thuộc vào tuổi tác của người bệnh và mức độ tổn thương mà có thể diễn ra nhanh hay chậm. Thường thì người trẻ xương bị gãy sẽ liền nhanh hơn, ví dụ nếu xương bàn tay bị gãy thì quá trình liền xương sẽ mất khoảng 4 – 6 tuần.
Nếu người bị gãy xương mắc một số bệnh lý mãn tính như: bị tiểu đường, bị bệnh phổi, bệnh loãng xương…thì thời gian liền xương sẽ lâu hơn nhiều, đồng thời sẽ không được vận động. Tùy thuộc vào vùng gãy có được cố định tốt hay không mà xương sẽ liền thẳng hoặc liền bị cong.
Sau 6 tháng điều trị gãy xương, người bệnh cần nhiều sức lực để luyện tập thể dục. Những trường hợp bị gãy xương bàn chân sẽ cần từ 3 – 4 tháng để liền xương và phục hồi xương. Không thể dùng bất cứ phương thuốc nào có thể khiến thời gian xương liền nhanh hơn thời gian của quá trình liền xương sinh lý.
Khi môi trường sinh học được đảm bảo, máu được lưu thông tốt, xương gãy được cố định vững chắc, xương sẽ mau lành.
Nếu bạn gãy xương và phải bó bột, trong 2 – 3 tuần đầu hãy hạn chế đi lại để chỗ gãy bớt sưng. Nhưng nếu bạn chỉ phải nẹp bột thì có thể dùng phương pháp chườm lạnh để giúp giảm đau.
Khi thực hiện chế độ ăn uống đủ chất và hạn chế đi lại sẽ là điều kiện tốt để xương gãy mau lành.
Để giảm thiểu nguy cơ bị chấn thương các bạn hãy xây dựng cho bản thân chế độ dinh dưỡng hợp lý. Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao. Sử dụng liệu pháp massage hoặc ghế massage toàn thân để đảm bảo tuần hoàn máu, oxy và chất dinh dưỡng được cung cấp đầy đủ cho cơ thể, trong đó có hệ xương.
